sana'a el yazmaları ne demek?

Sana'a parşömeni günümüzde var olan en eski Kur'an yazmalarından biridir.¹ Yemen'deki Sana'a Ulu Camii'nin restorasyonu sırasında diğer birçok Kur'an parçaları ve başka şeyler ile birlikte 1972 yılında bulunmuştur. El yazması, parşömen üzerine iki katmanlı yazı yazılmak suretiyle yazılmıştır. Üst katmandaki yazı, Osman döneminde kullanılan standart yazı ile yazılmış Kur'an iken, alt katman standart yazıya göre pek çok tür ihtiva etmektedir. Alt katmanın bir sürümü 2012 yılında yayınlandı.² karbon testleri ise %99 doğruluk oranıyla 669 yılından önce ve %95.5 578 yılından sonra yazıldığını göstermiştir.

Sana'a el yazmalarından incelenen 926 parçanın % 22'si bilinen Kur'an'dan tamamen farklı bir yazılış, linguistik ve surelere ait diziliş farkı sunmaktadır.³

Keşfi

1972 yılında işçiler Yemen'deki Sana'a Ulu Camii'nin tavan arasında yer alan odalardan birinin duvarını yenilerken, birçoğu çürümüş olan fazlaca sayıda parşömen ve el yazması ile karşılaştılar. Yazmaların önemini fark etmeyen işçiler bu yazmaları toplayıp yirmi patates çuvalı içine tıkıştırıp cami minarelerinin merdivenine bıraktılar.⁴

Dönemin kadısı ve Yemen Antikleri Sorumlusu olan Ismail El-Akwa bu yazmaların potansiyel önemini fark etti. Parçaların korunması ve araştırılması için uluslararası yardım arayan El-Akwa 1979 yılında bir Alman bilim insanının ilgisini çekmeyi başardı. Bu Alman bilim insanı daha sonra vatandaşı olduğu Doğu Almanya hükümetini bu parçaların incelenmesi, korunması ve restore edilmesi için kaynak ayırmaya ikna etti.⁵

El yazması hakkında

Sana'a parşömeni dünyada toplanmış en önemli el yazmalarından biridir. Parşömen, iki tarafı da Kur'an'daki ayetlerin Hicazi yazımı ile yazılmış iki katmandan oluşur. Üst katman günümüz modern Kur'an ile neredeyse birebir özdeş iken (bazı heceleme farklılıkları dışında), alt katman ise standart yazımdan çok farklılık içerir. Örnek olarak; 2 numaralı sure, 87. ayette standart Kur'an yazımı wa-qaffaynā min ba'dihi iken, alt katmanda bu kısım wa-qaffaynā 'alā āthārihi şeklinde yazılmıştır. (Aşağıdaki "Yazılış farkları" tablosundan daha ayrıntılı görülebilir.)

Sadeghi ve Goudarzi'nin sürümleri ve ikinci katmanın X-ışını fotoğraflamasından görülebileceği üzere yazıda hiçbir sesli harf işareti bulunmamaktadır. Sessiz harfleri ayırt etmek için kullanılan işaretler bile çok nadir kullanılmıştır. Alt katman yazıları silinmiş ve üzerine tekrar yazılmış olmasına rağmen, kullanılan mürekkebin içeriğindeki metaller sayesinde alt katmandaki yazı tekrar yüzeye çıkmış ve açık kahverengi ışık altında rahatlıkla görünebilir hale gelmiştir.

Alt katmandaki yazının silinmesinin birden fazla sebebi olabileceği düşünülmektedir: el yazması kitabın bazı sayfalarının yok olmuş veya yıpranmış olması sebebiyle, el yazması kitabı yeniden oluşturmak için eski sayfaların üzerine tekrar yazılmış olma ihtimali bu sebeplerden biridir. (Bu uygulama eski dönemlerde sık kullanılan bir tekniktir. El yazmalarında kullanılan mürekkepler, günümüz kağıtlarında olduğu gibi parşömene tamamen yapışmazdı. Yeni parşömeni yeni oluşturulacak yazıtlara kullandıklarından dolayı, eski yazıtları yenilemek için parşömen tamamen yıkanır ve tekrar üzerine yazılırdı. Buna antik dönem geri dönüşümü de diyebiliriz) Alternatif olarak da Halife Osman'ın, döneminde Kur'an yazıtlarını standardize etmesinden dolayı, eski yazıların silinip üzerine bu standartlara uygun olarak yeniden yazılması sebep gösterilebilir. Parşömenin alt katmanında yer alan yazılara yapılan karbon testleri bu el yazmalarının 671 yılına dayandığını %99 doğruluk payıyla kanıtlamıştır. Yapılan testler neticesinde el yazmalarının %95.5 doğruluk payı ile 661 yılından önce, %75 doğruluk payı ile 646 yılından öncesine ait olabileceği sonuçları da elde edilmiştir.

El yazmaları tamamlanmamıştır. 80 civarında kitap yaprağının varlığı bilinmektedir: 36'sı Yemen El Yazmaları Merkezi'nde, 4'ü özel koleksiyoncularda (yurtdışındaki müzayede sonrası), ve geri kalan 40 tanesi de Sana'a Ulu Camii'ndeki Doğu Kütüphanesi'nde bulunmaktadır.⁶ Yemen'deki El Yazmaları Merkezindeki kitap yapraklarının birçoğu hasarlarından ötürü fiziki olarak bir bütün olmamakla birlikte, özel mülkiyettekiler ve Doğu Kütüphanesinde bulunanlarda fiziken eksiklik yoktur.⁷ Bu 80 yaprak Kur'an'ın kabaca yarısını ihtiva etmektedir.

El Yazmaları Merkezinde ve yurtdışında müzayedeye çıkarılan kitap yapraklarının ikinci katmanları, Behnam Sadeghi (Stanford Üniversitesi'nde İslami Bilimler profesörü) ve Mohsen Goudarzi (Harvard Üniversitesi'nde doktora öğrencisi) tarafından uzun bir makale yazılarak Mart 2012'de yayınlandı. Bundan önce 2010 yılında Behnam Sadeghi, el yazmalarının özel mülkiyet altında olan 4 sayfasını çeşitli yazım inceleme metodlarını kullanarak analiz etmiş, bu 4 sayfa ile ilgi ayrıntılı bir çalışma yayınlamıştı. Kocası 1985 yılına kadar restorasyon projesinin yerel sorumlusu olan Alman bilim insanı Elisabeth Puin (Saarland Üniversitesi'nde öğretim görevlisi), bazı sayfaların ikinci katmanlarının çözümlemesini beş başarılı yayım ile gerçekleştirmiştir.⁸⁹¹⁰¹¹ Doğu Kütüphanesi'ndeki el yazmaları henüz yayınlanmamıştır.

Yazılış farkları

Sana'a parşömeni, orijinal Kur'an yazılarından genel olarak farklıdır. Ancak bu yazım farklarının sadece küçük bir kısmında anlam değişimi vardır. Aşağıdaki tablo Sadeghi ve Goudarzi'nin hazırladığı ikinci katman yazım farklarından alınmıştır.

<table> <colgroup> <col style="width: 32%" /> <col style="width: 24%" /> <col style="width: 22%" /> <col style="width: 22%" /> </colgroup> <thead> <tr class="header"> <th>Yer aldığı bölüm</th> <th>Görünür İzler</th> <th>Yeniden Oluşturulmuşu</th> <th>Standart Kur'an yazısı</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="Kur'an" title="wikilink">Kur'an</a> 2 (<a href="Bakara_Suresi" title="wikilink">Bakara</a>).191 Stanford ikili yazması, sağ kısım, satır 4, p. 44</td> <td>ﺣ/ / ٮٯٮـ(ـلو) کم</td> <td>حَتّی يُقـٰتِلوکُم</td> <td>حَتَّىٰ يُقَـٰتِلُوكُمْ </td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 2 (Bakara).191 Stanford ikili yazması, sağ kısım, satır 5, p. 44</td> <td>د لک جز ا ا لکڡر ٮں</td> <td>ذَٰلِکَ جَزاءُ الکـٰفِرينَ</td> <td>ذَٰلِكَ جَزَآءُ ٱلْكَـٰفِرِينَ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 2 (Bakara).192 Stanford ikili yazması, sağ kısım, satır 5, p. 44</td> <td>ا نتـ(ﻬ)ـﻮ</td> <td>إنتَهَو</td> <td>انتَهَو</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 2 (Bakara).193 Stanford ikili yazması, sağ kısım, satır 6, p. 44</td> <td>حتا</td> <td>حَتّا</td> <td>حَتّی</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 2 (Bakara).193 Stanford ikili yazması, sağ kısım, satır 7, p. 44</td> <td>و ٮکو ں ا لد ٮں کله ﻟ[ﻠ]ﻪ</td> <td>و يَكُونَ الدِّينُ لِلَّـهِ</td> <td>وَيَكُونَ ٱلدِّينُ لِلَّـهِ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 2 (Bakara).194 Stanford ikili yazması, sağ kısım, satır 10, p. 44</td> <td>و من اعتدی</td> <td>مَنِ اعتَدَی</td> <td>ـمَنِ ٱعْتَدَى</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 2 (Bakara).194 Stanford ikili yazması, sağ kısım, satır 11, p. 44</td> <td>ڡا ﻋٮـ/ / و</td> <td>فاعتدو</td> <td>فَٱعْتَدُو</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 2 (Bakara).194 Stanford ikili yazması, sağ kısım, satır 11, p. 44</td> <td>ما اعتد ی علٮكم ٮه</td> <td>مَا اعتَدَی عَلَيكُم </td> <td>مَا ٱعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 2 (Bakara).196 Stanford ikili yazması, sağ kısım, satır 17, p. 44</td> <td>ڡـﻤ// تٮسر مں ا لهد ی</td> <td>فَما مِن الهَدی</td> <td>فما مِنَ ٱلْهَدْىِ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 2 (Bakara).196 Stanford ikili yazması, sağ kısım, satır 17, p. 44</td> <td>و لا تحلٯو ا</td> <td>وَلَا تَحلِقُوا</td> <td>وَلَا تَحْلِقُوا </td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 2 (Bakara).196 Stanford ikili yazması, sağ kısım, satır 18, p. 44</td> <td>ڡا ﮞ كا ﮞ ا حد ﻣٮكم</td> <td>فَإن كان مِنكُم</td> <td>فَمَن كَانَ مِنكُم</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 2 (Bakara).196 Stanford ikili yazması, sağ kısım, satır 19, p. 45</td> <td>ڡد ٮه</td> <td>فِديَةٌ</td> <td>فِديَةٌ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 2 (Bakara).196 Stanford ikili yazması, sağ kısım, satır 20, p. 45</td> <td>مں صٮم او نسک</td> <td>مِن صِيٰمٍ أَو نُسُكٍ</td> <td>مِن صِيَامٍ أَوْ نُسُكٍ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 2 (Bakara).209 David 86/2003 ikili yazması, sağ kısım, satır 5, p. 46</td> <td>مں [ٮـ]ﻌﺪ (ما ﺣ)ﺎ کم ا ﻟ(ﻬد) [ی]؛</td> <td>مِّن بَعْدِ مَا جَآءَكُمُ </td> <td>مِّن بَعْدِ مَا جَآءَتْكُمُ </td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 2 (Bakara).210 David 86/2003 ikili yazması, sağ kısım, satır 6, p. 46</td> <td>هل ٮـ//ـﻄﺮ (و ﮞ) ا لا ا ﮞ (ٮـ)ﺎ ٮـ(ـٮـ)ﮑﻢ ا ﻟﻠﻪ</td> <td>هَلْ إِلَّا أَن ٱللَّـهُ</td> <td>هَلْ إِلَّا أَن ٱللَّـهُ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 2 (Bakara).211 David 86/2003 ikili yazması, sağ kısım, satır 9, p. 46</td> <td>ا لعڡٮ</td> <td>ٱلْعِقٰبِ</td> <td>ٱلْعِقَابِ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 2 (Bakara).213 David 86/2003 ikili yazması, sağ kısım, satır 12, p. 46</td> <td>ڡﺎ // (ﺳ)ـﻞ ا لـلـه</td> <td>فَـ اللهُ</td> <td>فَــ ٱللَّـهُ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 2 (Bakara).213 David 86/2003 ikili yazması, sağ kısım, satır 13, p. 46</td> <td>ﻟ(ـٮـحکمو ا ٮـ)ـٮں ا لٮا س</td> <td>لِـ بَيْنَ ٱلنَّاسِ</td> <td>لِـ بَيْنَ ٱلنَّاسِ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 2 (Bakara).213 David 86/2003 ikili yazması, sağ kısım, satır 15, p. 46</td> <td>ا ﻟٮـ(ـٮـٮـ)ـٮت</td> <td>ٱلْبَيِّنَٮٰتُ</td> <td>ٱلْبَيِّنَـٰتُ </td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 2 (Bakara).214 David 86/2003 ikili yazması, sağ kısım, satır 17, p. 46</td> <td>ا (ﺣﺴ)ـٮٮم</td> <td>حَسِبْتُمْ</td> <td>حَسِبْتُمْ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 2 (Bakara).214 David 86/2003 ikili yazması, sağ kısım, satır 17, p. 46</td> <td>ا ﻟ[ـﺪ ٮں] (ﻣ)ـﮟ [ٯٮـ]ـلکم</td> <td>ٱلَّذِينَ مِن قَبْلِكُم</td> <td>ٱلَّذِينَ مِن قَبْلِكُم</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 2 (Bakara).214 David 86/2003 ikili yazması, sağ kısım, satır 18, p. 47</td> <td>ا لٮسا</td> <td>ٱلْبَٔسَاءُ</td> <td>ٱلْبَأْسَاءُ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 2 (Bakara).215 David 86/2003 ikili yazması, sağ kısım, satır 20, p. 47</td> <td>ٮـ(ـسا) لو ٮک</td> <td>يَسْأَلُونَكَ</td> <td>يَسْـَٔلُونَكَ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 2 (Bakara).217 David 86/2003 ikili yazması, sağ kısım, satır 25, p. 47</td> <td>عں ا ﻟ(ﺴ)ﻬﺮ ا لحر (م) [و] ﻋ(ـں) ٯٮل ڡـ[ـٮـ]ﻪ</td> <td>عَنِ ٱلشَّهْرِ ٱلْحَرٰمِ قِتٰلٍ فِيهِ</td> <td>عَنِ ٱلشَّهْرِ ٱلْحَرَامِ قِتَالٍ فِيهِ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 2 (Bakara).217 David 86/2003 ikili yazması, sağ kısım, satır 26, p. 47</td> <td>؛/--/ [و] (ﺻ)[ﺪ] عں /------/؛</td> <td>وَصَدٌّ عَن سَبِيلِهِ</td> <td>وَصَدٌّ عَن سَبِيلِ </td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 11 (<a href="Hud_Suresi" title="wikilink">Hūd</a>).105 İkili yazma 4, sağ kısım, satır 1, p. 51</td> <td>ا (لا) مں ا {------}؛</td> <td>إلّا مَن أَذِنَ لَه</td> <td>إِلَّا بِإِذْنِهِ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 11 (Hūd).122 İkili yazma 4, sol kısım, satır 4, p. 52</td> <td>ا / / (ﻣﻌ)[ﮑ]/ / {--------}؛</td> <td>إِنَّا مُنتَظِرُونَ</td> <td>إِنَّا مُنتَظِرُونَ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 8 (<a href="Enfal_Suresi" title="wikilink">Enfal</a>).2 İkili yazma 4, sol kısım, satır 12, p. 52</td> <td>ڡـ(ﺮ) ٯـٮ</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 8 (Enfal).2 İkili yazma 4, sol kısım, satır 13, p. 52</td> <td>ا ٮـ(ـٮٮـ)ﺎ</td> <td>ءَايَـٰتُنا</td> <td>ءَايَـٰتُهُ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 9 (<a href="Tevbe_Suresi" title="wikilink">Tevbe</a>).122 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 3, p. 62</td> <td>ما [كـ]ﺎ ﮞ</td> <td>مَا كَانَ</td> <td>مَا كَانَ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 9 (Tevbe).122 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 4, p. 62</td> <td>مں كل ا ﻣﻪ</td> <td>مِن كُلِّ </td> <td>مِن كُلِّ </td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 9 (Tevbe).124 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 9, p. 62</td> <td>و ا د ا ا ٮر لٮ</td> <td>وَإِذَا أُنزِلَتْ</td> <td>وَإِذَا أُنزِلَتْ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 9 (Tevbe).125 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 12, p. 62</td> <td>ڡی ٯلو ٮهم ر حس</td> <td>فِى قُلُوبِهِم </td> <td>فِى قُلُوبِهِم </td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 9 (Tevbe).125 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 13, p. 62</td> <td>ر حر ا ا لی ر ﺣﺴ[ﻬ]ـﻢ</td> <td>إِلَىٰ رِجْسِهِمْ</td> <td>إِلَىٰ رِجْسِهِمْ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 9 (Tevbe).125 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 13, p. 62</td> <td>و ما ٮو ا و هم ڡـ(ـﺴٯـ)[ـﻮ] ﮞ</td> <td>وَمَاتُوا۟ وَهُمْ </td> <td>وَمَاتُوا۟ وَهُمْ </td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 9 (Tevbe).126 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 13, p. 62</td> <td>ا [و] / / ٮر و</td> <td>أَوَلَا </td> <td>أَوَلَا </td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 9 (Tevbe).126 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 15, p. 62</td> <td>و لا ٮـ(ـٮـ)ـﺪ كر و ﮞ</td> <td>وَلَا يَتَذَكَّرُونَ</td> <td>وَلَا هُمْ يَذَّكَّرُونَ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 9 (Tevbe).127 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 15, p. 62</td> <td>و ا د ا ا [ٮـ]ـﺮ (ﻟ)ـٮ</td> <td>وَإِذَا أُنزِلَتْ</td> <td>وَإِذَا أُنزِلَتْ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 9 (Tevbe).127 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 16, p. 62</td> <td>هل ٮر ٮٮا</td> <td>هَلْ </td> <td>هَلْ </td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 9 (Tevbe).127 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 17, p. 62</td> <td>ڡا ٮـ[ـﺼ](ـﺮ) ڡـ(ـﻮ) ا</td> <td>ﭑنصَرَفُوا</td> <td>انصَرَفُوا</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 9 (Tevbe).127 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 17, p. 62</td> <td>ڡصر ڡ ا ﻟـﻠـﻪ</td> <td>ـصَرَفَ اللهُ</td> <td>صَرَفَ ٱللَّـهُ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 9 (Tevbe).127 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 17, p. 62</td> <td>د لک ٮـ(ﺎ ٮـ)//[ـﻢ] (ٯـ)ـﻮ م لا ٮڡٯهو ﮞ</td> <td>بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَفْقَهُونَ</td> <td>بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَفْقَهُونَ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 9 (Tevbe).128 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 18, p. 62</td> <td>و لٯد حا کم</td> <td>لَقَدْ جَاءَكُمْ</td> <td>لَقَدْ جَاءَكُمْ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 9 (Tevbe).128 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 18, p. 62</td> <td>ر سو ل ﻣٮـ(ﮑ)ـﻢ</td> <td>رَسولٌ </td> <td>رَسُولٌ </td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 9 (Tevbe).128 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 19, p. 63</td> <td>عر ٮر (ﻋ)ﻠ[ـٮـ](ﻪ) ما عٮٮکم</td> <td>عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا </td> <td>عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا </td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 9 (Tevbe).129 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 20, p. 63</td> <td>ڡا / / (ٮـ)ـﻮ لو ا [ﻋ](ـٮـ)ـﮏ</td> <td>فَإن تَوَلَّوْا </td> <td>فَإن تَوَلَّوْا</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 9 (Tevbe).129 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 21, p. 63</td> <td>ا لد ی لا ا ﻟ[ﻪ] ا لا ﻫﻮ</td> <td>لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ</td> <td>لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 19 (<a href="Meryem_Suresi" title="wikilink">Meryem</a>).2 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 24, p. 63</td> <td>ر ﺣ[ـﻤ]ﻪ</td> <td>رَحْمَةِ</td> <td>رَحْمَتِ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 19 (Meryem).3 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 25, p. 63</td> <td>ا د ٮا د ی ر ٮک ر ﻛ[ـر] ٮا</td> <td>إِذْ نَادَىٰ رَبَّـ</td> <td>إِذْ نَادَىٰ رَبَّـ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 19 (Meryem).4 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 25, p. 63</td> <td>و ٯل ر ٮی</td> <td>قٰلَ رَبِّـ</td> <td>قالَ رَبِّ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 19 (Meryem).4 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 26, p. 63</td> <td>و ٯل ر ٮی ا سٮعل ا لر ا س سٮٮا</td> <td>وَقٰلَ رَبِّي ٱشْتَعَلَ ٱلرَّأْسُ شَيْباً</td> <td>قَالَ رَبِّ وَٱشْتَعَلَ ٱلرَّأْسُ شَيْبًا</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 19 (Meryem).4 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 26, p. 63</td> <td>و لم ا کں ر ٮ ٮـ(ـد) عا ک</td> <td>وَلَمْ أَکُنْ </td> <td>وَلَمْ أَكُن </td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 19 (Meryem).5 İkili yazma 22, sağ kısım, satır 27, p. 63</td> <td>و ﺣ(ڡـ)ـٮ ا لمو ل مں و [ر] ا ی</td> <td>وَ خِفْتُ ٱلْمَوَٰل مِن وَرٰاءِى</td> <td>وَ خِفْتُ ٱلْمَوَٰلِىَ مِن وَرٰاءِى</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 19 (Meryem).7 İkili yazma 22, sol kısım, satır 2-3, p. 63</td> <td>؛{-----------------} (ٯد) و هٮٮا لک علما ر کٮا ۝ و ٮسر ٮه {----------------}(ﻪ) مں ٯـٮـ(ـﻞ) ﺳ//ـﻤٮـﺎ</td> <td>؛{يَـٰزَكَرِيَّا إِنَّا} قَد وَهَبْنَا لَكَ غُلٰماً زَكِيَّاً ۝ وَبَشَّرْنٰهُ {بِيَحْيیٰ لَمْ نَجْعَل ﻟَّ}ﻪُ مِن قَبْلُ سَمِيًّا</td> <td>يَـٰزَكَرِيَّا إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَـٰمٍ ٱسْمُهُ يَحْيَىٰ لَمْ نَجْعَل لَّهُ مِن قَبْلُ سَمِيًّا</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 19 (Meryem).8 İkili yazma 22, sol kısım, satır 3-4, p. 63</td> <td>ا //ﻰ ٮـ(ﮑ)ـﻮ ﮞ لی (ﻋ)ـلم {---------------} ﻟ[ﮑ]ـٮر عٮٮا</td> <td>أَنَّىٰ يَكُونُ لِى غُلَـٰمٌ {وَقَدْ بَلَغْتُ مِنَ ٱ} لْكِبَرِ عِتِيًّا</td> <td>أَنَّىٰ يَكُونُ لِى غُلَـٰمٌ وَقَدْ بَلَغْتُ مِنَ ٱلْكِبَرِ عِتِيًّا</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 19 (Meryem).9 İkili yazma 22, sol kısım, satır 5, p. 63</td> <td>و لم ٮک سا ی</td> <td>وَلَمْ تَكُ </td> <td>وَلَمْ تَكُ </td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 19 (Meryem).11 İkili yazma 22, sol kısım, satır 7, p. 64</td> <td>؛{-}ـم حرح</td> <td>؛{ثُـ}ـمَّ خَرَجَ</td> <td>ـخَرَجَ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 19 (Meryem).11 İkili yazma 22, sol kısım, satır 7, p. 64</td> <td>ا (و) ﺣ(ﻰ) ا ﻟ(ـٮـ)ﻬﻢ</td> <td>أَوْحَىٰ إِلَيْهِمْ</td> <td>ـأَوْحَىٰ إِلَيْهِمْ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 19 (Meryem).12 İkili yazma 22, sol kısım, satır 8, p. 64</td> <td>و علمٮه ا ﻟ(ـﺤ)ﮑﻢ</td> <td>وَ الْحُكْمَ</td> <td>وَ الْحُكْمَ صَبِيًّا</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 19 (Meryem).13 İkili yazma 22, sol kısım, satır 9, p. 64</td> <td>حننا</td> <td>حَنٰناً</td> <td>حَنَاناً</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 19 (Meryem).14 İkili yazma 22, sol kısım, satır 10, p. 64</td> <td>و لم ٮک</td> <td>وَلَمْ </td> <td>وَلَمْ </td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 19 (Meryem).15 İkili yazma 22, sol kısım, satır 10, p. 64</td> <td>و علٮه ا لسلم</td> <td>وَعَلَيْهِ السَّلٰمُ</td> <td>وَسَلَـٰمٌ عَلَيْهِ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 19 (Meryem).19 İkili yazma 22, sol kısım, satır 15, p. 64</td> <td>لنهب</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 19 (Meryem).21 İkili yazma 22, sol kısım, satır 17, p. 64</td> <td>و هو ﻋﻠ//(ﻪ) ﻫ(ـٮـ)ـﮟ</td> <td>هُوَ هَيِّنٌ </td> <td>هُوَ عَلَىَّ هَيِّنٌ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 19 (Meryem).21 İkili yazma 22, sol kısım, satır 18, p. 64</td> <td>و [ا] مر ا مٯصٮا</td> <td>وَأَمْرًا مَّقْضِيًّا</td> <td>وَ أَمْرًا مَّقْضِيًّا</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 19 (Meryem).22 İkili yazma 22, sol kısım, satır 18, p. 64</td> <td>ڡحملٮ</td> <td>فَحَمَلَتْ</td> <td>فَحَمَلَتْـ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 19 (Meryem).23 İkili yazma 22, sol kısım, satır 19, p. 64</td> <td>ڡـﻠﻤ// ا حا ها ا لمحص</td> <td>فَـ أَجَاءَهَا ٱلْمَخٰضُ</td> <td>فَأَجَاءَهَا ٱلْمَخَاضُ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 19 (Meryem).23 İkili yazma 22, sol kısım, satır 20, p. 65</td> <td>ٯٮل هد ا ا ﻟ(ـٮـ)[ـو] م</td> <td>قَبْلَ هَـٰذَا </td> <td>قَبْلَ هَـٰذَا</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 19 (Meryem).24 İkili yazma 22, sol kısım, satır 20-21, p. 65</td> <td>ڡٮـ[ـد] ٮها مں ٮـﺤٮـﻬ/----------/ ا لا ٮحر ٮی</td> <td>فَنٰدٮٰهَا مِن تَحْتِهَـ/ـا مَلَكٌ/ أَلَّا تَحْزَنِى </td> <td>فَنَادَىٰهَا مِن تَحْتِهَا أَلَّا تَحْزَنِى</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 19 (Meryem).26 İkili yazma 22, sol kısım, satır 23, p. 65</td> <td>و ٯـ// [ی] ﻋ(ـٮٮـ)ﺎ ۝</td> <td>وَقَرِّى عَيْنًا </td> <td>وَقَرِّى عَيْنًا</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 19 (Meryem).26 İkili yazma 22, sol kısım, satır 24, p. 65</td> <td>ﺻ[ـﻮ] (ما) [و ﺻﻤ]ـٮا</td> <td>صَوْماً </td> <td>صَوْماً</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 19 (Meryem).26 İkili yazma 22, sol kısım, satır 24, p. 65</td> <td>ﻟﮟ ا کلم</td> <td>لَنْ أُکَلِّمَ</td> <td>ـلَنْ أُكَلِّمَ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 19 (Meryem).27 İkili yazma 22, sol kısım, satır 25, p. 65</td> <td>؛//ﺎ [ٮـ](ـت ٯو) [ﻣﻬ] ﺎ</td> <td>فَأَتَتْ قَوْمَهَا</td> <td>فَأَتَتْ قَوْمَهَا</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 19 (Meryem).27 İkili yazma 22, sol kısım, satır 25, p. 65</td> <td>لٯد ا ﺗٮت</td> <td>لَقَدْ </td> <td>لَقَدْ </td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 19 (Meryem).28 İkili yazma 22, sol kısım, satır 26, p. 65</td> <td>ما کا (ﮞ) ا ٮو [ک] (ا ٮا) //[ﻮ] ا</td> <td>مَا كَانَ أَبُوكِ أَباً سُوءاً</td> <td>مَا كَانَ أَبُوكِ ٱمْرَأَ سَوْءٍ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 12 (<a href="Yusuf_Suresi" title="wikilink">Yusuf</a>).19 İkili yazma 31, sağ kısım, satır 4-5, p. 71 </td> <td>ْو {------} (ﻋﻠٮـ)// ٮـﻌ[ﺺ] (ا) ﻟ[ﺴ]/ /؛</td> <td>و {جَاءَت} السَّيَّارَةِ</td> <td>وَجَاءَتْ سَيَّارَةٌ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 12 (Yusuf).19 İkili yazma 31, sağ kısım, satır 6, p. 71 </td> <td>و ٯل</td> <td>قٰلَ</td> <td>قَالَ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 12 (Yusuf).19 İkili yazma 31, sağ kısım, satır 7, p. 71 </td> <td>و (ا) ﻟ[ﻠﻪ] ﻋﻠ//ـﻢ ٮـﻤ(ﺎ) ٮڡعلو{}ﮞ</td> <td>وَٱللَّـهُ عَلِيمٌ بِمَا </td> <td>وَٱللَّـهُ عَلِيمٌ بِمَا </td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 12 (Yusuf).28 İkili yazma 31, sol kısım, satır 4, p. 72 </td> <td>ٯل ا //[ﻪ] (ﻛ)[ـٮد] ﻛﮟ</td> <td>قٰلَ إِنَّهُ كَيْدَكُنَّ</td> <td>قَالَ إِنَّهُ كَيْدِكُنَّ</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 12 (Yusuf).30 İkili yazma 31, sol kısım, satır 5, p. 72 </td> <td>ٮسو (ه) مں ا (هل) ا لمد [ٮـ]ـٮه</td> <td>نِسْوَةٌ ٱلْمَدِينَةِ</td> <td>نِسْوَةٌ ٱلْمَدِينَةِ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 12 (Yusuf).30 İkili yazma 31, sol kısım, satır 5-6, p. 72 </td> <td>؛{---------------}/ / ٯـ(ـﺪ ﺳ)ﻌ(ڡـ)[ﻬﺎ] (ﺣ)[ـٮ] ڡٮـ//(ﻬ)ﺎ</td> <td>؛{ٱمْرَأَتُ ٱلْعَزِيزِ} قَدْ شَغَفَهَا حُبُّ </td> <td>ٱمْرَأَتُ ٱلْعَزِيزِ قَدْ شَغَفَهَا حُبًّا</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 12 (Yusuf).31 İkili yazma 31, sol kısım, satır 7, p. 72 </td> <td>ڡلما ﺳﻤ[ﻌ]/ / مکر[ﻫ]ـﮟ</td> <td>فَلَمَّا سَمِعَتْ مَكْرَهُنَّ</td> <td>فَلَمَّا سَمِعَتْ ـمَكْرِهِنَّ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 12 (Yusuf).31 İkili yazma 31, sol kısım, satır 8, p. 72 </td> <td>و{ } ﺣ(ﻌ)ﻠ/ / ﻟ(ﻬ)/ / (ﻣٮـﮑ)//؛</td> <td>وَ لَهُنَّ مُتَّكَـًٔا</td> <td>وَ لَهُنَّ مُتَّكَـًٔا</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 37 (<a href="Saffat_Suresi" title="wikilink">Saffat</a>).15 İkili yazma 28, sağ kısım, satır 1, p. 102</td> <td>و ٯلو ا هد ا {------}//ٮٮں</td> <td>وَقٰلوا هذا سِحرٌ مُبينٌ</td> <td>وَقالوا هـٰذا سِحرٌ مُبينٌ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 37 (Saffat).19 İkili yazma 28, sağ kısım, satır 4, p. 102</td> <td>/ /ڡا د ا ﻫ[ـﻢ] ﻣﺤ(ـﺼ)ـﺮ</td> <td>فَإذا هُم </td> <td>فَإِذا هُم </td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 37 (Saffat).22 İkili yazma 28, sağ kısım, satır 6, p. 102</td> <td>ا ٮـ(ﻌٮـ)ﻮ ا</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 37 (Saffat).22 İkili yazma 28, sağ kısım, satır 6, p. 102</td> <td>ﻃـ//[ـﻤ]ـﻮ ا { }</td> <td>الَّذينَ ظَلَموا</td> <td>الَّذينَ ظَلَموا </td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 37 (Saffat).23 İkili yazma 28, sağ kısım, satır 8, p. 102</td> <td>صر ٮط ا (ﻟﺤ)ﺤٮم</td> <td>الجَحيم</td> <td>الجَحيمِ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 37 (Saffat).25 İkili yazma 28, sağ kısım, satır 9, p. 103</td> <td>/ / لا ٮٮٮصرو</td> <td>لا تَنٮٰصَرون or لا تَتَنٰصَرون</td> <td>لا تَناصَرون</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 37 (Saffat).27 İkili yazma 28, sağ kısım, satır 10, p. 103</td> <td>ڡـ(ﺎ ٯـ)ـٮل</td> <td>ﺄ قبَلَ</td> <td>أَقبَلَ</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 37 (Saffat).48 İkili yazma 28, sol kısım, satır 3, p. 103</td> <td>ﻋ(ـٮـ)[ـد] هم</td> <td>عِندَهُم</td> <td>عِندَهُم</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 37 (Saffat).50 İkili yazma 28, sol kısım, satır 4, p. 103</td> <td>علا</td> <td>عَلا</td> <td>عَلی</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 37 (Saffat).54 İkili yazma 28, sol kısım, satır 7, p. 103</td> <td>ٯهل</td> <td>ـﻬَﻞ</td> <td>هَل</td> </tr> <tr class="even"> <td>Kur'an 37 (Saffat).56 İkili yazma 28, sol kısım, satır 8, p. 103</td> <td>ﻟ(ـٮـﻌ)ـو ٮں</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>Kur'an 37 (Saffat).58 İkili yazma 28, sol kısım, satır 9, p. 103</td> <td>و ما ٮحں</td> <td>نَحنُ</td> <td>نَحْنُ</td> </tr> </tbody> </table>

Sayfa numaraları Sadeghi ve Goudarzi sürümünden referans alınmıştır. Hazırladıkları sürümde net bir şekilde okunup, kısmen görünür olan harfler parantez içerisine, az emin olunarak okunan harfler ise köşeli parantez içerisine alınmıştır. Çift eğik çizgi ikili yazmalarda okunması imkânsız alanları ve ikili yazmalardaki kayıp kısımları göstermek için kullanılmıştır. Buradaki liste yazım farklarının bütününü kapsamamaktadır.